Een loopje tijdens de vakantie (3)

Ik loop ……….. in Prora op het schiereiland Rügen

Van 1936 tot 1939 werd aan de Oostzeekust op het (schier)eiland Rügen een 4,5 km lang gebouw van 6 verdiepingen gebouwd voor 20.000 mensen in opdracht van de nationaalsocialistische gemeenschap ‘Kraft durch Freude’. Dit ‘KdF Strandbad’ is het overblijfsel van een sociaal-historische poging om de arbeidersklasse te winnen voor het oorlogs-, rassen- en leefruimtebeleid voor en van het Duitse volk.

Het is vandaag de dag een indrukwekkend gebouw; deels nog verwaarloosd en overgeleverd aan tand des tijds. Grote delen zijn al gerenoveerd en volledig vernieuwd en geschikt als vakantieverblijf voor mensen met een wat ruimere portemonnee. Het gerenoveerde deel ziet er gelikt uit. Edoch, toch is het een plek waar de mythe van het nationaalsocialistische systeem nog merk- en tastbaar is, niet in het minst door een indrukwekkend museum, annex informatiecentrum waar men in beeld en geluid wordt geconfronteerd met dit afgrijselijke verleden.

De camping ligt op een kleine 2 kilometer gaans van dit verleden. Ik heb de schoenen aan, een groen shirt waarop duidelijk Loopgroep Sneek leesbaar is. Vanaf de camping loopt een bospad van ongeveer een kilometer naar de weg die ik over moet steken om bij het verleden te komen. Ik gebruik die kilometer om wat in te lopen, om te ‘warming-uppen’. Warm was ik eigenlijk al wel, want, ondanks dat het nog maar half negen in de morgen is, heeft de zon zich al nadrukkelijk gemeld. De vogels fluiten. Een bos is een bos en daarmee is alles gezegd. In mijn geval moet ik er door heen en dat gaat als ik maar het ene been voor het andere zet. Oversteken over een drukke provinciale weg is geen sinecure. Auto’s genoeg op deze wereld, dus…..geduld en op de plaats rust. Eindelijk een gaatje. Als een haas naar de overkant het fietspad op en naar links. Na vijftig meter buigt het pad naar rechts en sluit aan op een nieuw aangelegd fiets- en wandelpad. De zon brandt al behoorlijk. Ik had gehoord dat het in Nederland ook erg warm zou gaan worden. Na een paar honderd meter kan ik naar links en sta ik oog in oog met het nationaalsocialistische verleden. Grauw beton, 6 verdiepingen hoog, overwegend kapotte ramen, evenwijdig aan de kust, op 50 meter van strand. Het is zonder meer een indrukwekkend monument. Ik loop er recht op aan. Je kunt er niet in; het is afgesloten en omheind door een hoog hek. Bij het hek aangekomen kan ik naar rechts en dan ontvouwt zich voor zover het oog reikt een immens flatgebouw. Er is veel, erg veel bouwactiviteit. Kranen, betonmolens, stapels bouwmateriaal, vrachtauto’s in alle maten en natuurlijk veel bouwvakkers. Er is veel te zien. Gisteren ben ik hier op de fiets langs gereden. Vandaag loop ik. Ik ben opnieuw onder de indruk en vergeet bijna te lopen. Er is ook zo veel te zien. Even verderop is het resultaat van de ‘wederopstanding’ te zien. Van top tot teen is het gebouw wit gepleisterd. Er zijn balkons, op de begane grond zijn winkeltjes, er zijn cafeetjes, restaurants en terrasjes. Het gras is groen, bloembakken en hier en daar een boompje zorgen voor een vriendelijk aanblik. Dan is er een doorgang naar het strand. Ik maak er gebruik van. Aan de zeekant oogt het gebouw nog vriendelijker. Op royale afstand van de flat is een breed pad, een boulevard in wording. Ik loop over deze boulevard. Rechts het ‘gebouw’ en links een licht heuvelend terrein, dicht begroeid met struiken en bomen, daar achter het strand en de zee. Ik ben hier niet alleen; veel toeristen die wandelend, fietsend dit monument willen aanschouwen, zelfs op dit uur van de dag.

Het lopen gaat mij vanmorgen gemakkelijk af. Er is veel afleiding; mensen, honden, fietsen en niet in het minst het gebouw. Maar na vierenhalve kilometer is het voorbij.
Ik verlaat de boulevard, ga het strand op, anno 2018. Ik denk aan ‘Kraft durch Freude’, aan de bedoeling, aan de betekenis, aan de achtergrond, aan de belofte van deze drie woorden, n.l. de klassenloze Volksgemeenschap van het ‘Derde Rijk’, waarin met name de arbeiders opgevoed zouden moeten worden tot het nationaalsocialistische gedachtengoed. Het ‘Strandbad’ zou dan een ideaal oord zijn voor de ontspanning van de arbeidende mens, gelijk de Volkswagen als het zoveelste onderdeel van de sociale propaganda van het regime. Het zijn de dertiger jaren van de vorige eeuw.
Ik loop op een strand en het is mooi weer, de Oostzee heeft wel eb en vloed, maar dat is nauwelijks merkbaar, misschien dat daarom de strook hard zandstrand vrij goed in tact blijft en dat maakt het lopen tot een feest. (Ik heb begrepen dat het geringe verval tussen eb en vloed komt door de vernauwing tussen Denemarken aan de zuidkant en Noorwegen en Zweden aan de noordkant; het Kattegat en Skagerrak). Vele malen heb ik hardgelopen op het strand: op Terschelling, op Walcheren, op Ameland, in Egmond, op Schiermonnikoog, op Texel en niet te vergeten op Vlieland. Nooit ging het zo gemakkelijk als hier. Maar plotseling gaan mijn gedachten weer richting jaren dertig van de vorige eeuw. Ik vraag me af in welke gemoedstoestand mensen hier toen liepen. Geloofden zij in de filosofie van het nationaalsocialisme of hadden ze geen andere keus. Gisteren was ik enige tijd in het museum en werd ik nogmaals met de neus op de feiten gedrukt: Hitler die het nationaalsocialisme wist om te buigen naar een expansionistisch en racistisch beleid met alle gevolgen van dien.

Frank KlasenIk loop en heb geen last van enig fysiek ongemak. Ongemerkt een eind van ‘huis’. Ik besluit om de eerst volgende strandovergang te nemen. Gelukkig dient die zich snel aan. Via de boulevard loop ik terug naar de camping. Niet dat dat vanzelf gaat. Ik voel dat ik best wat kilometers in de benen heb.

Eenmaal terug op de camping heb ik het gevoel dat ik in het verleden gelopen heb.

Meeloper

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.